عدالت انسانین دوغال حقی، حضورون آچاری و مدنیت‌ین ایلک شرطی‌دیر. انسان روحو و انسان‌لیق تاریخینین هر زمان ان اساس ده‌یرلرین‌دن بیری اولان عدالت، بیر توپلومون نظامینی ساغلار و انسانلارین بیربیرینه سایقیلی و عادل اولماغینی تشویق ائدر. عدالت انسان حق‌لرینی قورویوب و حق‌سیزلیک‌لرین قارشی‌سینی آلاراق، توپلومو بیر آرادا توتوب، داها گوجلو ائدر. عدالت یالنیز ثروت و مادی شئی‌لرله ایلگیلی ده‌ییل، یاشامین بوتون سوسیال و مدنی امکان‌لارینین دا دنگه‌لی پایلاشیمی‌دیر. بیر دولت عدالت اوستونده قورولار و خزانه‌سی عدالتدیر.
عدالتین اساسی حقانیت، اردم، احساس و وجدان‌دیر. گونئی آذربایجان میللی حرکتی‌نین عدالت ایلکه‌سی بو معنوی و دویغوسال کؤکه دایاناراق خالقیمیزین و دونیانین وجدانینا، یعنی انسانلارین ایچینده‌کی عدالت دویغوسونا سس‌له‌نیر. ایران دولت‌چیلی‌یی، قورولدوغوندان بری، گونئی آذربایجان تورک‌لرینه، سیستماتیک شکیلده سوی قیریم سیاستی آپاریر. میللتیمیزین دیلینی، مدنیتینی و بوتون معنوی وارلیقلارینی تحقیر ائدیب باسقی آلتیندا توتوب، انسانی حق‌لرینی یوخ ساییر. گونئی آذربایجانین تورپاقلارینی پارچالاییب، میللی کیملی‌ییمیزی سیل‌مک ایسته‌ییر. تاریخی اثرلریمیزی، چئوره‌میزی و طبیعتیمیزی قصدا تخریب ائدیر. بللی سیاستلرله، آذربایجانین، انکشاف‌ینا مانع اولاراق، خالقیمیزی ایشسیز، یوخسول و چاره‌سیز وضعیته گتیریب، اؤز تورپاق‌لارین‌دان سورگون ائت‌مه‌یه چالیشیر. بو سیستماتیک آپارتایدا قارشی اعتراض ائدن‌لری ده، آغیر شکنجه و حبس جزالاری ایله سوسدورمایا چالیشیر. بو ظلم و عدالت‌سیزلیک‌لردن، آنجاق بیزی تمثیل ائدن بیر میللی دولتین قورولماسی ایله قورتولا بیلریک و اوندان باشقا بیر چاره‌میز یوخدور. باشقا یوللارین هامیسینی گئچمیش یوز ایلده تجربه ائت‌میشیک. گونئی آذربایجان میللی حرکتی، عدالت‌سیزلیک‌لردن جانی یانمیش، تورک اولدوغو اوچون تحقیر اولونموش و اقتصادی فلاکت‌لره سوروک‌لنمیش انسانلارین، حق و عدالت داواسی‌دیر. بو حرکت نه ظلم، نه ده مرحمت، یالنیزجا عدالت ایسته‌ییر.
یوز ایللرین عدالتسیزلیق‌لرینی گونئی آذربایجاندان قالدیرماق اوچون هم داغیدیجی عدالت، هم ده دؤزلدیجی عدالته احتیاجیمیز واردیر. داغیدیجی عدالت، برابرلیک اساسیندا اولار و هر کسین وظیفه‌سی و زحمتی‌نین قارشی‌لیغینی آلماسینی ساغلار. آنجاق دؤزلدیجی عدالت سایه‌سین‌ده، وار اولان پوزونتولار دا دؤزلیب، حقیقی برابرلیک ساغلانار. دوزلدیجی عدالت، گئچمیش‌ده‌کی وارلیق و حق بؤلگوسونده‌کی عدالتسیزلیک‌لرین تلافی ائدیل‌مه‌سینی ساغلار. مثلا یوز ایلدن چوخدور آذربایجانین باسقی آلتیندا توتولان مدنیت و دیلی، باشقا دیللر و مدنیت‌لر ایله ائشیت وضعیته گه‌له‌‌نه‌دک، دوزلدیجی عدالته تابع توتولمالیدیر. عینی شکیلده تهران، قزوین، همدان، بیجار و خزریانی شهرلر کیمی گونئی آذربایجانین داها چوخ آسیمیلاسیونا معروض قالمیش بؤلگه‌له‌رینین تورکلری اوچون ده، دوزلدیجی عدالت تامین ائدیلمهلیدیر. خانیملارین سوسیال و اقتصادی وضعیت‌لری، کیشی‌لر ایله برابر سویه‌یه گه‌لنه قدر، دؤزلدیجی عدالت تطبیق ائدیلمهلیدیر. میللی حرکت اولاراق، تشکیلاتلاریمیزدا و فعالیت‌لریمیزده خانیملارا دوزلدیجی عدالت چرچیوه‌سین‌ده، پوزیتیو آریمجیلیق ساغلانیل‌مالیدیر. مرکزینده، اداره‌سینده، اساسیندا و ایچینده خانیملارین اولمادیغی بیر سیاسی مجادله، مجادله ده‌ییل. گونئی آذربایجان میللی حرکتی اولاراق، مجادله‌میزده، قرارلاریمیزدا و فعالیت‌لریمیزده هر زامان عدالت‌لی اولمالی‌ییک. اداره ائتدی‌ییمیز تشکیلات و قورولوشلاردا، وظیفه‌لری اینسانلارین امک‌لری و عهده‌لن‌دیک‌لرینه گؤره بؤلمه‌لی‌ییک، دوستلوک و یاخین‌لیغا گؤره ده‌ییل. میللی فعاللاری و تشکیلاتلاری تنقید ائدرکن عدالت‌لی اولمالییق. وار اولان وضعیتی نظره آلاراق تنقید ائتمه‌لی‌ییک، ایده‌آللارا دایاناراق ده‌ییلللآ. یالنیز مجادله ائدن و ایش گؤرن میللی فعاللاری و تشکیلاتلاری ده‌ییل، پارلاق فیکیرلری اولان آما هیچ بیر ایش گؤرمه‌ین‌لری ده سورغویا چک‌مه‌لی‌ییک. رای بیلدیرمک ایله تنقیدی بیربیریندن آییرمالی‌ییق. هر انسان هر موضوع‌دا رای‌یینی بیلدیرمک حقینه صاحبدیر، آما تنقید ائتمک اوچون او قونودا بیلیک‌لی یا دا تجربه‌‌لی اولمالیدیر. تطبیقی ممکن اولمایان سبب‌لره دایاناراق رد ائتمه‌یین آدی تنقید ده‌ییل. تپه‌نین باشیندا اوتوروب ساواشی ایزله‌ییب، سونرا آشاغی یئنیب، دیری قالانلارین باشینا وورماغین آدی هر نه اولسا دا، تنقید هیچ ده‌ییل.
